Kunstenares en vriendin Jonaske de Ruiter maakte een serie collages die te maken hebben met haar persoonlijke beleving met de kracht van religie en relieken. Ze is opgegroeid in een protestants gezin met een moeder die met één been verbonden was met Katholiek Limburg. Ze groeide op in een dorp op de Veluwe. De serie Ambivalent is haar persoonlijke kruisweg en bestaat uit veertien staties en een vijftiende slotstuk. Op haar verzoek heb ik een serie gedichten gemaakt met haar persoonlijke staties en de titels als inspiratiebron. Voor meer informatie over Jonaske de Ruiter ga naar haar website

De dagen van weleer

Ik weet nog in zwart wit op straat
eenzame zonden met de rug
naar de prevelende stilte
het leven stond op een kruispunt

vragen over echte liefde
bleven rotsvast onbeantwoord
dagen waarop we niets wisten
totdat rede ineens kleur kreeg

toen wisten we wat mogelijk was
maar ook voor altijd onbereikbaar
we werden geboren in een staat
van pure opwinding en opstand.

Dat wat op mijn pad komt, dat ga ik

De afzondering stuurt hen door woestijn
en tussen bergen en dalen geleidt
een nieuwe tijd de onbestemde hoop
naar het onbekende huis van het brood

ik zet mijn stappen ondertussen
in dezelfde onwetendheid neer
en let op om niet de trottoirband
onverwachts over het hoofd te zien

in geen geval raak ik het spoor bijster
ook niet door hetgeen wat op mijn pad komt
ik ben zonder het te weten op weg
naar mijn bestemming zonder brood van huis.

Ambivalent

Ze was halverwege haar bestemming
toen ze zich afvroeg of ze moest doorgaan
het was al een levenslang dilemma
dat zij niet meer van zich kon afwerpen

in het rumoer van haar stilleven
twijfelde zij ingeklemd tussen
een miniatuur van kwetsbaarheid
en een koepel van onbuigzaamheid

het spiegelbeeld was niet zuiver
maar vooral los van haarzelf zo
onbevangen en zelfbewust
in een kader van haar blauwdruk.

Op blote voeten

Je kon ze binnen de vesting niet
horen aankomen de verspieders
al zoekend naar het koord dat onschuld
van moeder en kind moest beschermen

de boetedoening was genageld
en op grootse wijze gemaskerd
dat zie je vaak bij buitgemaakte
zondaars als trofee van de triomf

één weigerde de tooi van schuld
op zich te nemen tot zolang nog
een mars om de stad gaande was
en hoorngeschal te horen was.

Laat die beker maar aan mij voorbijgaan

Was het in naam van de vereerde
dat zijn lichaam veranderde in
hemels voedsel of was het gewoon
ronde ongedesemd tarwebrood

de dienaar van de kerk was in
opperste gelukzaligheid
of opwinding beter gezegd
hield zijn offer tegen het licht

maar onder schijnheilige rafels
van een ingekleurde bestemming
lonkten bekers sap van donker lust
ik liet die maar aan mij voorbijgaan.

De tragiek van de dualiteit

Ze snapten elkaar niet vrees en geloof
ze duelleerden onder toeziend oog
van een verleidster die zich ondeugend.
schuil hield achter een streng levensgebod

onder een monnikskap probeerden
handen zacht en sierlijk tevergeefs
de giftig toegeworpen woorden
bij het bloedend kruis weg te houden

alles was in tweestrijd op deze dag
lichaam en geest maar ook handen en hoofd
en vooral over de keuze tussen
stille hoop of rauwe werkelijkheid.

Een deel van het geheugen

Het geheugen viel als schellen
van de ogen en een hand kon
dat nog wel bij elkaar houden
het heden hing dus scheef omdat

het verleden aan één kant viel
terwijl het gelaat rechtop bleef
herinneringen stamelden
en hingen als flarden zo los

ik weet niet waarom ik weet niet dat
ik weet en ik weet nog dat ik dat
of ik weet nog dat ik weet nog dat
ik weet een deel van wat ik geloof.

De hond in de pot

De hond werd standaard een excuus
om toch maar niet in iemands pot
te belanden of andermans
aandeel in bezit te nemen

er werden worsten voorgehouden
die er niet eens waren de toorn wel
schuld en boete werden de stokken
om mee te slaan en weg te gooien

worden relikwieën niet louter
uit onzekerheid geapporteerd
op die vraag kwam echter geen antwoord
ja of in ieder geval te laat.

Dans maar naar mijn pijpjes

Oh Dansmarieke Oh Dansmarieke
dans dans en dans toch mooie Marieke
wacht dan niet zo lang maar dans Marieke
neem hen brutaal de maat maar Marieke

die heren komen ogen tekort
en woorden hoeven niet te schieten
in hun heftige vrome beden
maar die benen, ongelofelijk

de almachtige werd geroepen
of was het dan heimelijk genot
waarin mannen in koor hun hoofden
bogen voor de Can Can processie.

Dwarsligger op de tijdgeest

Als aflaat op een muur van behoud
onder gouden blad van eindigheid
ontfermt het zorgzame zich over
het hulpeloos zoeken naar houvast

maar in de zin van het bestaan is
er geen ruimte voor schroom geboden
op diverse manieren heb ik
daarom naar het leven gekeken

ik wil degene zijn die twijfelt
de drempel tussen schemer en licht
ik wacht maar ik wil niet meer wachten
ik wil geen illusies laten gaan.

Gered door de zondagsschool

Het scheelde niet veel of zielen
waren echt verloren gewaand
maar handen werden in mouwen
in al hun onschuld gestoken

er was buiten de lijnen gekleurd
en valse noten klonken te mooi
de goddelijke waarheid lag in
een leren tas op groene weiden

waar we een moment mochten spelen
totdat en ik wist het altijd al
je streng bij de hand werd genomen
gered van de wereld om ons heen.

Begraven schijnvertoning

Het was een drieluik uit een verre tijd
en ook een zoeken naar een evenwicht
woorden liepen niet eens van links naar rechts
maar werden in een hemelvaart gebracht

in het midden was vertedering
zichtbaar gemaakt de omlijsting was
om een dagelijks beeld gefrotteerd
leek het wel of was dat toch maar schijn

in elk geval leken iconen
uit het verleden gedeeltelijk
bedolven onder een façade
een schreeuw was niet harder dan stilte.

Samen nooit alleen

Het was tijdens het laatste avondmaal
iemand zei dat ik nooit alleen zou staan
maar daar hing ik dan toch afgezonderd
eenzaam achter een gordijn van verwijt

het bacchanaal werd doornig verbloemd
evenals de heersende mores
ik zat vast terwijl zij jubelden
boven een nis van levendigheid

ik deed met ze mee met mijn vrienden
die zelf in onwetendheid waren
over wat ze zongen en ik zong
met de echo van de eenzame.

Een bont gezelschap in stilzwijgen

Ze zochten elkaar op en schuilden
bij elkaar de heilig verklaarde
drie-eenheid ze wisten het even
niet meer en dat werd al toegedekt

de mantel der liefde had zich
afgewend en ontfermde zich
over de schijn van het zwijgen
de troost en de kelk schuimend wijn

in alle vroomheid en verering
werd de toekomst om de hoop gesmeekt
voor een beter verleden dan ooit
berouw hulde zich in stilzwijgen.

Dat wat bij de kerk lag, heeft z’n plek gevonden

Hier lag dan zo maar ineens op straat
de verloren gewaande boodschap
men kon die niet binnen de muren
van de eigen parochie houden

dat heb je als je jouw evangelie
te hard de wereld in hebt geslingerd
visioenen hebben dan soms gaten
het hoge woord raakt langzaam geblindeerd

we denken al gauw in voorbestemming
maar zien pas achteraf de lacune
van ons eigen verhaal totdat een duif
ons tot slot het laatste puzzelstuk geeft.

Harderwijk 1 september 2019